MIĘDZYNARODOWE DNI MUZYKI ŻYDOWSKIEJ W SZCZECINIE 2024

KONCERTY

EYN

05.09.2024 czwartek, 19:00

Willa Lentza

al. Wojska Polskiego 8

Maria Sławek - skrzypce

Recital solowy i spotkanie z Marią Sławek - wykładowczynią Akademii Muzycznej w Krakowie, Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie oraz Polskiej Akademii Nauk, a także prezeską Instytutu Mieczysława Wajnberga. Maria Sławek odkryła wiele arcydzieł muzyki żydowskiej, a jej koncerty i nagrania sprawiają, że wróciły one na koncertowe mapy Polski i wielu innych krajów. W tym roku zainicjowała Festiwal Muzyki Żydowskiej w Wielkiej Synagodze w Tykocinie, który zainaugurował koncert z udziałem Jakuba Stefka, naszego kierownika artystycznego. Podczas tego koncertu Maria i Jakub w kameralnej atmosferze opowiedzieli o tym, w jaki sposób muzyka jest odbudowywana, jakie to uczucie brać do ręki wartościowe znaleziska i ile jeszcze muzyki uniknęło zniszczenia. Ale przede wszystkim zabrzmiały skrzypce i utwory, których nie słuchano od dziesiątków lat.

Koncertowi i spotkaniu towarzyszyła degustacja win koszernych prowadzona przez Krzysztofa Zawadzkiego z MyWine przy ul. Tkackiej w Szczecinie - największego i najbardziej cenionego ich importera i dystrybutora w Polsce.

KLEZMERSKI WSCHÓD

06.09.2024 piątek, 19:00
Willa Ogrody Śródmieście
ul. Wielkopolska 19

Rzeszów Klezmer Band

Muzyka klezmerska to gatunek muzyki żydowskiej, który był bodaj najbardziej rozpowszechniony na ziemiach polskich i może dlatego najszybciej po wojnie został odbudowany. Klezmerzy to byli żydowscy instrumentaliści, którzy jeździli po miastach i wsiach oraz swoją grą dostarczali przyjemności podczas różnorodnych wydarzeń i przy wielu okazjach. Co ciekawe, tradycja ich muzyki była przekazywana ustnie - być może dlatego nie uległa zatarciu, kiedy spłonęły wszystkie nuty, biblioteki, zbiory i archiwa. To uczy nas, że poza materialnym dziedzictwem ważna jest również nasza pamięć, opowiadanie sobie nawzajem historii i przekazywanie wiedzy. Koncert był też okazją do spełnienia naszego małego marzenia - tak po prostu czuliśmy, że Festiwal będzie dopełniony, jeżeli zabrzmią na nim też radosne nuty. Dlatego niezwykle cieszyliśmy się, że w piątkowy wieczór ugościła nas Willa Ogrody Śródmieście i mogliśmy nie tylko słuchać, ale także trochę się poruszać!

MUZYKA
DIASPORY

07.09.2024 sobota, 19:00
Muzeum Narodowe
ul. Staromłyńska 27

Karolina Mikołajczyk - skrzypce

Iwo Jedynecki - akordeon

Wiele rzeczy może przetrwać dlatego, że w odpowiednim czasie znalazło się w odpowiednim miejscu. Nieraz w naszej pracy znajdujemy muzykę, która niestety w Szczecinie czy w Polsce nie miałaby szans się zachować, ale za to uniknęła zniszczenia będąc daleko w innych krajach - a nawet za oceanem. Ubiegłoroczni Laureaci Paszportów Polityki - Karolina Mikołajczyk i Iwo Jedynecki, którzy właśnie wrócili do Polski po pobycie w USA w ramach stypendium Fundacji Fulbrighta, przywieźli dla nas wiele utworów, dzięki którym możemy obecnie odbudowywać pejzaż muzycznych Europy Środkowej. Program koncertu poświęcony był w całości muzyce polskich kompozytorów żydowskiego pochodzenia. Wszystkie kompozycje pochodziły z podobnego okresu (początek XX wieku), lecz każda z nich przedstawiała indywidualny język muzyczny każdego kompozytora prezentując cały wachlarz zróżnicowanych estetyk i technik wykonawczych.

MUZYKA NOWEJ SYNAGOGI

08.09.2024 niedziela, 19:00

Kościół Ewangelicko-Augsburski Świętej Trójcy,

ul. Energetyków 8

Zespół YAEL:

Anna Woźnicka - sopran

Anita Szwacińska - mezzosopran

Bartosz Szwaciński - tenor

Piotr Łapiński - baryton

ExQuartet:

Monika Sawczuk - skrzypce

Łukasz Górewicz - skrzypce

Grzegorz Sadowski - altówka

Tomasz Szczęsny - wiolonczela

Jakub Stefek - organy

Finałem naszego Festiwalu już po raz siódmy był koncert Muzyka Nowej Synagogi. Ostatniego dnia odbudowujemy i przywracamy pamięć o szczecińskiej Nowej Synagodze, która stała przy ulicy Dworcowej, przed wojną noszącej nazwę Zielony Szaniec. Jej otwarcie w 1875 roku było wielkim wydarzeniem, gdyż miasto zyskało nie tylko wspaniały, nowy dom modlitewny, ale także ważne miejsce na kulturalnej mapie. W nowej świątyni zainstalowano organy oraz zorganizowano funkcjonowanie chóru na doskonałym poziomie artystycznym. Sława miejsca powodowała, że na zamówienie Gminy Żydowskiej w Szczecinie komponowali najświetniejsi muzycy żydowscy tamtych czasów. Synagoga została zniszczona w Noc Kryształową 9 listopada 1938 roku. Po budynku nie został najmniejszy ślad i dziś jego odbudowa nie jest możliwa, ale od siedmiu lat budujemy ją w naszej wyobraźni. Tym razem wystąpił nowy zespół Yael z Warszawy, który wraz z ExQuartet oraz organistą Jakubem Stefkiem wykonali liturgiczne psalmy, hymny i modlitwy ze Starego Testamentu, które dzięki wysublimowanym głosom wokalnym i zróżnicowanym brzmieniom organów ponownie przeniosły nas do starej szczecińskiej bożnicy.

WIĘCEJ O PROJEKCIE

Informationen auf Deutsch

NISZCZENIE I ODBUDOWYWANIE

Od siedmiu lat przypominamy w Szczecinie muzykę, która kiedyś rozbrzmiewała w naszym mieście, ale i w Polsce i w Niemczech. Skupiamy się na dźwiękach dnia codziennego i na arcydziełach muzyki kameralnej i sakralnej. Muzyka żydowska - taka, jaka powstawała w XIX wieku na stylu kultur trzech narodów - stanowi niezgłębione źródło emocji i inspiracji.

Wiele osób pyta nas - dlaczego muzyka żydowska? Pierwszą odpowiedzią na to pytanie jest fakt, że wcześniej i w takim wydaniu nie była ona prezentowana w Szczecinie, mimo że kiedyś była u nas stale obecna. Bazując wiec na naszych osobistych doświadczeniach, postanowiliśmy ten brak wypełnić.

Drugą odpowiedzią jest jej zniszczenie, jakie nastąpiło w połowie XX wieku. Żadna inna muzyka nie została poddana tak brutalnej próbie wytarcia jej nie tylko z życia, ale i z pamięci. Poznając życiorysy kompozytorów oraz ich utwory nabieramy głębokiego przeświadczenia, że nie zasługują oni na miejsce na ostatniej półce archiwum, ale na ponowny blask na scenach i w naszych umysłach.

Ale ostatni czas przyniósł też trzecią odpowiedź. Kiedy wchodziliśmy w XXI wiek, wydawało się, że takie zniszczenie się już nie powtórzy. Jednak na naszych oczach znowu giną ludzie, niszczone są miasta, dziedzictwo obraca się w proch.

Podczas naszego Festiwalu pokazujemy, że odrodzenie jest możliwe. Na każdego człowieka, który coś niszczy, powinien przypadać człowiek, który coś odbudowuje. Zniszczenie, niezależnie kogo i jakie, nie może wygrać. Mamy nadzieję, że i w kolejnych wiekach ludzie będą o tym pamiętać.

ARTYŚCI

MARIA SŁAWEK

Skrzypaczka, wykładowczyni, badaczka. Łączy działalność koncertową z pasją naukową, działaniami społecznymi i projektami artystycznymi. Współzałożycielka i prezeska Instytutu Mieczysława Wajnberga, doktor habilitowana sztuki. Prowadzi swoją klasę skrzypiec w Akademii Muzycznej im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie, wykłada także na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie. Jako jedyna w Polsce prowadzi także autorskie zajęcia „Historii muzyki żydowskiej“ w ramach Podyplomowych Studiów Polsko – Żydowskich w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.

Jako solistka występowała z większością polskich orkiestr symfonicznych, w tym z Orkiestrą Filharmonii Narodowej, Orkiestrą Sinfonia Varsovia, Orkiestrą Polskiego Radia czy Orkiestrą Filharmonii Krakowskiej. Koncertowała m.in. w Izraelu, Wielkiej Brytanii, Brazylii, Niemczech , Belgii, we Włoszech, Francji, na Ukrainie, w Rumunii, Hiszpanii i w USA.

W 2024 roku w wytwórni Orphée Classics ukazał się nowy album Marii Sławek zatytułowany “TIKTIN”, który nagrała wraz z Lutosławski Quartet i kontrabasistą Tomaszem Januchtą podczas koncertu w Wielkiej Synagodze w Tykocinie. Na płycie znalazły się utwory Andrzeja Panufnika, J.S. Bacha i Mieczysława Wajnberga.

RZESZÓW KLEZMER BAND

Zespół RZESZÓW KLEZMER BAND powstał w 2004 roku w Rzeszowie, w związku z odbywającą się w miejscowej galerii sztuki wystawą, poświęconą twórczości Brunona Schulza. Nikt nie przypuszczał, że przypadek i zamiłowanie do muzyki zadecyduje o początku wspaniałej przygody z muzyką klezmerską. Na chwilę obecną zespół wykonał ponad 300 koncertów na terenie Polski, Europy, jak również poza granicami naszego kontynentu.

Zespół brał udział w wielu konkursach i festiwalach, takich jak: Festiwal „Warszawa Singera” (2007, 2008), w czasie, którego pod przewodnictwem Leona Blanka i akompaniamencie RKB został pobity rekord Guinnessa w tańcu chasydzkim, Festiwal „Nowa Tradycja” w Warszawie (2006), Festiwal „Muzyki i Tradycji Klezmerskiej” (2006, 2007, 2008) oraz Festiwal „Kazimierskie Inspiracje” (2008) w Kazimierzu Dolnym, „Spotkania z Kulturą Żydowską” (2007) w Łodzi, Wielokulturowy Festiwal „Galicja” (2007). Do największych osiągnięć zespołu można zaliczyć udział w Festiwalu „SZIGET” (2007) w Budapeszcie, udział w Festiwalu „Klezfiesta” (2008) w Buenos Aires, koncerty w Polski Pawilonie Podczas wystawy EXPO 2010 w Szanghaju, koncerty w Armenii oraz Gruzji między innymi w ośrodkach Europejskiej Misji Stabilizacyjnej EUMM.

Zespół wielokrotnie współpracował z choreografem tańca klezmerskiego Leonem Blankiem oraz z Stevenem Lee Weintraub. Utwory wykonywane przez muzyków to tradycyjne melodie klezmerskie, aranżowane w taki sposób, aby zawrzeć w nich elementy tradycji i nowoczesności. Dotychczasowy dorobek muzyczny po części składa się na płyty pt. „Siedem” oraz „Kameleon”. Młodzi i energiczni muzycy, sprawiają, że muzyka w ich wykonaniu przemawia do szerokiego grona publiczności. Ich koncerty są żywiołowe, różnorodne, porywające. Muzyka zespołu Rzeszów Klezmer Band momentami porywa do tańca, kusząc zmysłowymi nastrojami, innym razem wzrusza rzewnymi brzmieniami…

DUO MIKOŁAJCZYK & JEDYNECKI

Duo Karolina Mikołajczyk & Iwo Jedynecki - laureaci Paszportów Polityki 2023 w kategorii Muzyka Poważna - to jeden z najciekawszych i najbardziej innowacyjnych zespołów kameralnych młodego pokolenia. Laureaci I nagród i Grand Prix na międzynarodowych konkursach muzycznych we Francji, Chorwacji, Austrii, Włoszech oraz Polsce.

Mają za sobą występy m.in. w nowojorskiej Carnegie Hall, na festiwalu Warszawska Jesień, a także recitale we Francji, Niemczech, Austrii, Szwajcarii, Włoszech, Hiszpanii, Gruzji, Chinach, Singapurze, Malezji, Wietnamie, Kambodży, Tajlandii, Stanach Zjednoczonych i na Kubie. W maju 2017 roku wykonali debiutancki recital w Filharmonii Narodowej w Warszawie. W lipcu 2018 roku odbyli trasę koncertową w Chinach, występując w takich salach jak Guangzhou Opera House czy Jinan Shandong Grand Theatre.

W 2016 roku ukazała się debiutancka płyta Duo Karolina Mikołajczyk & Iwo Jedynecki pt. „Premiére”, zawierająca utwory na skrzypce i akordeon kompozytorów żyjących, napisane w latach 1952-2015, w większości premiery fonograficzne. Była to pierwsza na światowym rynku płyta z muzyką nową w wykonaniu duetu skrzypcowo-akordeonowego. Zespół ma na swoim koncie także szereg nowatorskich prezentacji wideo. Teledysk do Sonaty W. A. Mozarta w autorskim opracowaniu i wykonaniu Duo uzyskał ponad milion wyświetleń w internecie, a fragmenty Wariacji Goldbergowskich J. S. Bacha i The Hollywood Fantasy Wojtka Kostrzewy – ponad 100 tysięcy odtworzeń, dzięki udostępnieniom przez najsłynniejszy portal poświęcony muzyce klasycznej i filmowej – brytyjski Classic FM. Z tym ostatnim projektem duet wystąpił w 2021 na Festiwalu Muzyki Filmowej w Krakowie – jednym z najważniejszych tego typu wydarzeń na świecie.

ZESPÓŁ YAEL

Anna Woźnicka (sopran) – wokalistka, aranżer, pianistka, dyrygent chóralny. Pochodzi z rodziny o bogatych tradycjach muzycznych. Absolwentka UMFC w Warszawie oraz stypendystka programu Erasmus na Universität für Musik und darstellende Kunst w Wiedniu. Współpracowała z Chórem Warszawskiej Opery Kameralnej, a także koncertowała z wiedeńskimi chórami: Arnold Schönberg Choir pod batutą Nikolaus Hornoncourt’a oraz Wiener Singakademie - der Chor des Wiener Konzerthauses, z którym śpiewała pod batutą Sir Simon Rattle’a, Kent Nagano, Valery Gergiev’a. Wraz z zespołem Vox Varshe (dawniej Vocal Varshe) zdobyła nagrodę Grand Prix 21. Festiwalu Folkowego Polskiego Radia – Nowa Tradycja oraz III nagrodę Folkowego Fonogramu Roku 2018.

Anita Szwacińska (mezzosopran) – absolwentka Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawi, na kierunku śpiew solowy i aktorstwo. Od początku swojej działalności artystycznej brała udział w koncertach o tematyce sakralnej, patriotycznej i operetkowej. Na scenie zadebiutowała rola Paminy w „Czarodziejskim Flecie” W. A. Mozarta. Wcieliła się w rolę Rosario w polskim prawykonaniu opery E. Granadosa p.t. „Goyescas” Koncertowała w Niemczech i Danii. Wokalistka w zespole Tango Nuevo Project.

Bartosz Szwaciński (tenor) – absolwent kierunku śpiew solowy i aktorstwo na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie oraz muzykologii na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego. W latach 2012-2013 członek zespołu Virum Schola Gregoriana Cardinalis Stephani Wyszyński, wraz z którym prowadził działalność koncertową i realizował nagrania płytowe z Jasnogórską Muzyką Dawną. W czasie studiów występował m.in. na deskach Filharmonii Podkarpackiej im. Artura Malawskiego w Rzeszowie, Sceny Kameralnej Teatru Wielkiego – Opery Narodowej w Warszawie, Centrum Świętego Jana w Gdańsku, Studio Koncertowego Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego w Warszawie czy Copernicus Center w Chicago. Od 2019 roku współpracował z zespołem Vox Varshe – zdobywcą Grand Prix na 21. Festiwalu Folkowym Polskiego Radia – Nowa Tradycja w 2018 roku. Obecnie artysta chóru w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej.

Piotr Łapiński (bas-baryton) – absolwent Wydziału Wokalnego Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w klasie prof. Jerzego Knetiga oraz podyplomowych studiów dyrygentury orkiestr dętych w klasie prof. Szymona Kawalli. Stypendysta Ministra Kultury i Sztuki za wybitne osiągnięcia artystyczne. Laureat wielu konkursów wokalnych, m.in. Ogólnopolskiego Konkursu im K. Jamroz w Kielcach, F. Platówny we Wrocławiu, M. Karłowicza w Krakowie, Złote Głosy Mazowsza w Warszawie. Koncertował w Niemczech, Austrii, Czechach, Ukrainie, Macedonii, Białorusi, Litwie, Łotwie, Belgii, Holandii oraz Włoszech. Obecnie pracuje w Reprezentacyjnym Zespole Artystycznym Wojska Polskiego w Warszawie, biorąc udział corocznie w kilkudziesięciu koncertach, widowiskach muzycznych w kraju i za granicą podczas najważniejszych wydarzeń państwowych i patriotycznych.

EXQUARTET

ÉxQuartet to kwartet smyczkowy składający się z wyjątkowych osobowości muzycznych Orkiestry Symfonicznej Filharmonii w Szczecinie. Artyści są wychowankami różnych środowisk muzycznych: Warszawy, Szczecina oraz Wrocławia. W skład kwartetu wchodzą: I skrzypce Monika Sawczuk, II skrzypce Łukasz Górewicz, altówka Grzegorz Sadowski, wiolonczela Tomasz Szczęsny.

Zespół prowadzi aktywną działalność koncertową i wydawniczą. Muzycy koncertują jako kameraliści, soliści i koncertmistrzowie, co stwarza im możliwość wieloaspektowego spojrzenia na wykonawstwo. Efektem tego są niepowtarzalne interpretacje literatury na kwartet smyczkowy, kreowanie nowych form ekspresji oraz niegasnącego ładunku emocjonalnego, którym publiczność jest obdarzana na każdym koncercie.

ÉxQuartet w 2020 roku nagrał swoje 3 debiutanckie płyty NEW MUSIC FOR STRING QUARTET z muzyką współczesną. Albumy te otrzymały tytuł laureata GLOBAL MUSIC AWARDS 2021. Kolejny album „IV” został wydany przez Filharmonię w Szczecinie. W roku 2023 do kolekcji płyt dołączyły dwa kolejne krążki z muzyką współczesną. Artyści koncertowali na licznych festiwalach, m.in.: Kwidzyn International Music Festival, Międzynarodowy Festiwal Organowy w Szczecinie. Wystąpili podczas premiery nominowanego do Oscara filmu „Apolonia, Apolonia”.

Kwartet wystąpił podczas VI Turnieju Muzyków Prawdziwych oraz zainaugurował otwarcie Instytutu Pileckiego w Berlinie. Zdobył także tytuł wicemistrza w Międzynarodowym Turnieju Kameralnym w Bydgoszczy 2022. Realizuje także projekty dzięki wsparciu Województwa Zachodniopomorskiego. Od roku 2020 muzycy są ambasadorami innowacyjnych strunociągów ConCarbo.

JAKUB STEFEK

Doktor sztuki i doktor ekonomii, adiunkt w Zakładzie Teorii i Dydaktyki Muzycznej w Akademii Sztuki w Szczecinie, organista w Synagodze Pestalozzistrasse w Berlinie, członek zarządu Fundacji SPOT.ON ART.

W 2015 roku ukończył z oceną celującą studia gry na organach w Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie w klasie organów prof. Andrzeja Chorosińskiego. W ramach programu Erasmus studiował również w Kunstuniversitaet Graz w klasie prof. Gunthera Rosta. Od 2017 roku Jakub Stefek jest wykładowcą Akademii Sztuki w Szczecinie, gdzie prowadzi zajęcia z organów, kameralistyki, akompaniamentu liturgicznego, organizacji imprez artystycznych, komunikacji społecznej i prelekcji muzycznej. W 2021 roku uzyskał stopień doktora sztuk muzycznych w Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu. W 2022 roku uzyskał stopień doktora nauk ekonomicznych w Uniwersytecie Ekonomicznym w Katowicach.

Jako muzyk, Jakub Stefek prowadzi działalność artystyczną w obszarze organowej muzyki żydowskiej. W lutym 2018 roku był uczestnikiem pierwszego koncertu w powojennej historii warszawskich synagog, podczas którego były wykonywane utwory organowe w Synagodze im. Nożyków. W tym samym roku zapoczątkował coroczny festiwal „Dni Muzyki Żydowskiej w Szczecinie”. Od 2019 roku współpracuje z kantorem Isidoro Abramowiczem, dyrektorem studiów kantoralnych w szkole rabinackiej Abraham Geiger Kolleg w Berlinie. Od 2020 roku stale współpracuje z Gminą Żydowską w Berlinie jako organista Synagogi Pestalozzistrasse – jedynej bożnicy w Niemczech, która do dzisiaj kontynuuje XIX-wieczne tradycje muzyczne judaizmu reformowanego. Z programem artystycznym zatytułowanym „Muzyka Nowej Synagogi” wystąpił na koncertach w kilkunastu miastach w Polsce, Niemczech i Izraelu. Dzięki pracy Jakuba Stefka pierwszy raz od czasów wojny zabrzmiały w Polsce dzieła organowe wielu żydowskich kompozytorów.

Tematem jego pracy doktorskiej była "Twórczość żydowskich kompozytorów muzyki organowej Europy Środkowej w latach 1810–1938". Jest to pierwsza w polskiej literaturze pozycja na ten temat. W 2022 roku praca uzyskała trzecią nagrodę w X. Konkursie im. Majera Bałabana na najlepsze prace doktorskie o Żydach i Izraelu, organizowanym przez Żydowski Instytut Historyczny w Warszawie, jako pierwsza praca z dziedziny sztuk muzycznych w historii konkursu.

W 2021 roku Uniwersytet w Poczdamie wydał jego płytę „Arno Nadel – Schire Simroh” z kantorem Isidoro Abramowiczem i chórem Synagogi Pestalozzisttrasse w Berlinie. W 2023 roku nakładem wydawnictwa DUX ukazała się płyta "Jakub Weiss - Pslams and Hyms" ponownie z Abramowiczem oraz Barbarą Halec i Chórem Kameralnym Akademii Sztuki w Szczecinie. W 2023 roku Requiem Records w Warszawie wydało jego solową płytę "THE ECHO OF THE TEMPLE", zawierającą prawykonania utworów dedykowanych mu przez Adama Porębskiego, Aleksandrę Chmielewską, Annę Marię Huszczę, Marcina Tadeusza Łukaszewskiego, Dariusza Przybylskiego i Ignacego Zalewskiego.

MIĘDZYNARODOWE DNI MUZYKI ŻYDOWSKIEJ W SZCZECINIE 2024

KONCERTY